miércoles, 2 de abril de 2008

A outra arquitectura

Introdución:
Conxunto de edificacións realizadas por arquitectos. Ao contrario que na arquitectura popular non predominará o uso de materiais da zona, senón que se introducirán novos materiais.

*Ex –colexiata de santa María de Baiona




Instituíuse como colexiata no 1482 por orde do bispo Diego de Muros. A igrexa existía antes xa que Afonso VII doouna ao mosteiro de Santa María de Oia o 26 de xuño de 1137. Pertence á arquitectura románica de transición con influencias cistercienses . O
Císter é unha orde relixiosa
fundada por Roberto de Molesmes en 1098. Debe o seu nome á
abadía francesa de
Cîteaux na que se orixinou. Pretende maior austeridade e ten a súa orixe nos monxes brancos, chamouselles así pola cor do seu hábito.
Planta basilical de cruz latina, con cruceiro pouco destacado en planta.
Tres naves, a central maior que as laterais, e tres ábsidas.
Naves separadas por arcos apuntados. Toda a igrexa ten influencia do Císter.
Ábsidas con bóvedas de canón apuntado, a cuberta da nave principal é de madeira
Na fachada principal sitúase a porta con arquivoltas(1) apoiadas en columnas con capiteis románicos- decorados con motivos ornamentais, xeométricos e vexetais-, tímpano liso(2) e tamén hai un rosetón,que contribúe á iluminación da nave principal.
Púlpito gótico de pedra calada e un retablo barroco(3), obra de Antón Villar.
Exterior: os muros artéllanse con rexos contrafortes prismáticos que soben ata os beirados nos que se colocan canzorros sinxelos(4), sobre os que apoian as cubertas.


*Arquitectura pacega.



Desígnase así a casa que pertence á nobreza e tamén a casas rústicas e campesiñas. Ten a súa orixe nos castelos e fortalezas medievais. A súa procedencia arquitectónica é o resultado da confluencia de varios elementos de formación mediatizada pola xeografía, economía, funcionalidade, etc. Desenvolveuse entre os séculos XVII-XVIII, en moitos dos casos, os seus construtores quedaron no anonimato.
Os materiais utilizados eran xeralmente locais, destacando deles a pedra granítica. Hai varios modelos de planta, entre eles, unha soa “crujía” de edificación, con dúas alas de edificación unidas en ángulo recto e formado por tres corpos dispostos en forma de uve. A fachada principal oriéntase cara ao norte, situándose nela os blasóns familiares(1), balcóns e elementos decorativos.
A escaleira, situada na fachada principal, leva á planta superior.
As ventás, de forma rectangular, poden estar enmarcadas por molduras ou balcóns de diversas dimensións, suxeitados con canzorros.
Conversadoiros ou parladoiros que son lugares que sobresaen das ventás e que se aproveitaban para sentar.
As cubertas dependen da climatoloxía, normalmente son a catro augas para facilitar a caída da auga.
O pazo tamén pode ter unha cheminea de gran tamaño con valor decorativo ou unha torre que está vinculada á torre militar.
Como elementos decorativos, pode presentar: placas recortadas, pináculos ou blasóns.
Exteriormente, o pazo pode conter unha capela, un patio aberto ante a fachada principal e unha muralla con portalón, onde se sitúa o gran blasón familiar.

*Fortaleza de Monte Real.
As primeiras novas da fortaleza datan do 966. Nunha inclusión normanda polas costas galegas foi destruída a torre do Príncipe. No 1337, o rei Afonso XI de Castela, en guerra co rei de Portugal, reconstruíu a torre e fortificou a muralla. O monte deste xeito foi defendido contra posibles ataques terrestres e mariños.
No 1497, mediante unha carta, os reis católicos ordenan aos veciños que habitan fóra da fortaleza de Monte Boi que se establezan no seu interior para defendela. A partir desta ordenanza, todos os edificios oficiais instaláronse dentro da fortaleza.
Construcións e torres que había na fortaleza:
-Cisterna: Utilizada para recoller a auga que abastecía á poboación de Monte Real . Construída subterraneamente en cantería labrada .
-Pozo: Foi reconstruído en 1580 e descendíase a el mediante unha escaleira de pedra.
-Porta principal: É do século XVII . Está presidida por un gran escudo dos Austrias . Está defendida por unha barbacá pola cal descendía unha porta metálica para pechar a fortaleza.


-Porta do Sol: Porta situada, unha vez traspasada a entrada principal, a man esquerda e aos pés da torre do reloxo. Construída por Pedro Bermúdez, gobernador no 1586.


-Torre do Príncipe: Construída no 966; ocupaba unha plataforma utilizada para facer fogueiras que guiasen os navíos, máis tarde construíuse a torre para mellorar a función de faro. Presentaba tres escudos: un dos Austrias , outro da vila de Baiona e o terceiro de Soutomaior. O nome da torre débese a que nela estivo preso o príncipe portugués D. Afonso Enriques.

-Torre do reloxo: É a mais importante da fortaleza, nela estaba a campá do reloxo. Presentaba dous escudos , un deles en pelico de ouro.


-Torre tenaza: Situado ao leste, tiña o labor de defensa do porto de Baiona.


-Torre real: Situada ao leste tamén, de construción circular e tiña finalidade de defensa.

A finais dos 60, o turismo en Baiona era mínimo e tentouse desenvolver coa construción do Parador Conde de Gondomar por parte do ministerio de Información e Turismo rexentado por Fraga Iribarne. O interesante pazo que José Elduayen construíu, cara ao 1880 aproveitando o antigo convento e a igrexa dos franciscanos, foi derribado sen consideración ningunha para substituílo polo actual parador, cometéndose un atentado ao patrimonio histórico – arquitectónico de Baiona polo ministerio .
O novo parador ocupou o espazo do antigo Pazo pétreo, e utilizouse na súas escaleiras interiores unha das cúpulas da igrexa, o resto das pedras de estilo gótico tardío e renacentista permanecen rotas e esparexidas sen orde ningunha a carón do campo de tenis e das vellas murallas.
O lado que da ao leste, derrubouse hai uns anos ao acceder aos seus cementos unha parte de lenzo de muralla ,sen que ata o momento se teñan tomado medidas para a súa reconstrución. Para dar doado acceso ao tráfico rodado, ao parador modificáronselle as murallas e portas.
O seu interese histórico – arquitectónico é ben patente xa que as súas construcións van dende a Idade Media ata o s.XVIII.A este hai que engadirlle o valor paisaxístico.
A casa de Pedro Madruga , única construción non militar do que foi a antiga vila de Monte Real, encóntrase en estado de abandono e en espera da súa reutilización.
Construíuse un longuísimo espigón a continuación da torre da Tenaza, como dique para abeiro das embarcacións, que contrasta na súa agresividade coa azulada superficie mariña, a demais de restar visibilidade á baía. Para que fose máis notoria a súa presenza, pintouse de branco.
Quíxose edificar nunha parcela de 15 mil metros cadrados dentro das murallas, que é de propiedade privada. Este proxecto foi apoiado polo concello, pero aqo final non foi adiante.


*Sta. Liberata.




De estrutura sinxela, unha nave, bóveda de canón e cúpula sobre pendentes, fíxose con modelos barrocos en 1701. O retablo é tamén de H.Villar (1738) e está presidido pola santa martirizada ,motivo que tamén encabeza a fachada , e coroado por un Santiago “matamouros”.
Foi construída en honra a virxe mártir, a súas irmás e a súa ama de cría.
A lenda conta que ao rebulo de Galiza e Portugal no ano 119, Lucio Catelo Severo estaba esposado con Calsia, esta deu a luz a nove fillas nun mesmo parto. Para ocultar a infidelidade, esta ordenou a Sila que as botase dende a ponte de Ramallosa. A ama de cría incapaz de facelo, repartiunas entre varias familias.




*Hospital Sancti Spiritus



Este hospital existe nesta vila desde fai moitos anos. Primeiramente administrado por “Os Pais de San Xoán de Deus” pasou logo a selo por diferentes bispos racioneiros e particulares. No ano 1514, o papa león X expediu unha bula para poder construír un altar no recinto. O 2 de setembro de 1799, un bispo ordenou o administrador o envío da cruz do 1593 feita en prata de lei e ostentada por un lado a imaxe de cristo crucificada e polo outro a do espírito santo en figura de pomba, o pazo de Tui.

martes, 1 de abril de 2008

~Casa de dous ou máis andares

Novo modelo de casa con acceso interior ao andar superior. É a máis xeneralizada.


Subtipos:

*Fachada lisa




*Soportal: casa que ten un espazo cuberto na fachada principal, pode ser estreito ou ancho dependendo da función que realice, se para almacén ou espazo público (zonas de paso, de tendas etc.). Hai dous tipos: con arcos ou con columnas. Sitúase en rúas seguidas ou en prazas.



*Casa con corredor: O corredor posibilita unha relación entre o exterior e o interior. Serve para regular o clima da casa , se o corredor mira cara ao norte serve para ter un ambiente máis fresco, se pola contra mira cara ao sur haberá un ambiente máis cálido. Hai diferentes tipos: de madeira, de mampostería con balconada corrida ou con canzorros de pedra.

*Casa con galería: Deriva da casa con soportal e corredor. A galería é un elemento construtivo de incorporación posterior, sitúase na fachada principal e dota as vivendas dunha mellora do illamento térmico e un novo espazo interno protexido da chuvia e do vento.

~Casa con patín

Modelo de casa mariñeira con dous andares. A súa característica é o patín , conxunto de escadas e patamal ás veces cuberto e disposto en paralelo á fachada principal, como acceso exterior ó andar superior.A vivenda sitúase no segundo andar , quedando a planta térrea como almacén.

lunes, 31 de marzo de 2008

~Casa do pincho



Recibe este nome por un gancho que se colocaba no muro piñón para pendurar as redes e así amañalas. O seu elemento característico é que un dos muros piñóns é a fachada principal da edificación.


Casa do remo: Este tipo de casas ten máis altura, o que se aproveita para engadirlle un piso superior que se usa ás veces para durmir. A anchura da casa non é superior a un remo de traíña.É unha evolución da casa do pincho.
En Baiona non hai mostras de este tipo de casas.

jueves, 27 de marzo de 2008

Arquitectura popular mariñeira


Conxunto de edificacións intimamente vinculadas a unhas xentes que foron capaces de levantalas sen máis experiencia que a tradición, nin máis axuda que a da propia comunidade. Parecen nacer da prolongación da paisaxe e do carácter das xentes que as habitan.
Algunhas das características son: o escaso coñecemento da técnica de construción, a
utilización de materiais locais ou a orientación da casa cara ao sol para aproveitar a luz.


As casas son construídas en lugares protexidos do vento, do mar e de xeito que ao mesmo tempo puidesen controlar os seus barcos.
As casas son de superficie moi reducida e non presentan dependencias para o gando , senón que aparecen os almacéns onde se gardan os úteis de pesca.



Tipos:



*Casa térrea



*Casa do pincho



*Casa do remo



*Casa con patín



*Casa de dous ou máis andares. Subtipos:
- Casa con corredor
- Casa con galería
- Casa con fachada lisa

- Casa con soportal



martes, 25 de marzo de 2008

~~Baiona...


Baiona está situada no tramo final e na marxe esquerda da ría de Vigo. Atendendo ao accidente xeográfico que a protexe, segundo a clasificación de Camaño Suárez, é un pobo-itsmo, sendo a península de Monte de Boi situada ao sur, o elemento que a protexe dos ventos do suroeste e do oeste. Baiona está emprazada nunha praia na que con posterioridade se construíu un pequeno porto pesqueiro, e cun núcleo consolidado sobre unha superficie sen notables desniveis en base a unha primeira liña de edificacións fronte ao mar, ás veces con acceso desde a area, e un conxunto de rúas normais a ela que se comunican por rúas estreitas nunca continuadas,co fin de evitar os efectos do vento.
A poboación aumenta no verán polo turismo. Tivo unha considerable flota de tipo artesanal pero as máis numerosas son de tipo deportivo.